Thị trường là gì? Phân loại, đặc điểm các loại thị trường?
Thị trường là gì? Các loại thị trường, Cơ chế thị trường là gì? Nghiên cứu thị trường là gì? Đặc điểm của thị trường, Thị trường có mấy loại?,...
-
Sửa nội dung -
Hỗ trợ -
- Đánh giá bài viết
Thị trường là gì? Phân loại, đặc điểm các loại thị trường?
Đi cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường, quá trình trao đổi hàng hoá ngày càng đa dạng. Dưới đây, chúng mình sẽ giới thiệu đến bạn đọc về khái niệm thị trường cũng như phân loại, đặc điểm các loại thị trường?
1. Khái niệm thị trường là gì?
Trong lĩnh vực kinh tế học, thị trường đại diện cho tổng thể các quan hệ kinh tế giữa người mua và người bán, cung cấp thông tin về giá cả, lượng cung và lượng cầu của các hàng hóa và dịch vụ. Thông qua quá trình này, thị trường định hình việc phân bổ và sử dụng các tài nguyên khan hiếm của xã hội.
2. Phân loại thị trường
Theo góc nhìn về cạnh tranh và độc quyền, các nhà kinh tế học phân loại thị trường thành ba loại chính:
- Thị trường cạnh tranh hoàn hảo
- Thị trường độc quyền thuần túy
- Thị trường cạnh tranh không hoàn hảo (bao gồm cạnh tranh độc quyền và độc quyền tập đoàn)
Khi phân loại thị trường, các nhà kinh tế học tập trung vào những tiêu chí cơ bản sau:
- Số lượng nhà sản xuất
- Loại sản phẩm
- Quyền lực của các doanh nghiệp sản xuất
- Rào cản đối với sự xâm nhập vào thị trường
- Hình thức cạnh tranh không dựa trên giá cả
3. Đặc điểm các loại thị trường
3.1. Thị trường cạnh tranh hoàn hảo
Thị trường cạnh tranh hoàn hảo là một dạng thị trường trong đó có nhiều doanh nghiệp hoạt động đồng thời, và không có sự chi phối hoặc ảnh hưởng đến giá cả từ bất kỳ doanh nghiệp nào.
Một thị trường được coi là cạnh tranh hoàn hảo khi đáp ứng các điều kiện sau đây:
- Có một số lượng vô hạn người mua và người bán độc lập với nhau. Điều này có nghĩa là số lượng người mua và người bán đủ lớn để mỗi giao dịch của họ không ảnh hưởng đến giá cả trên thị trường (không có sự kiểm soát giá).
- Các sản phẩm hoàn toàn đồng nhất và có thể thay thế hoàn toàn lẫn nhau. Nếu không đạt được điều này, khi một doanh nghiệp cung cấp một sản phẩm khác biệt so với các đối thủ, nó có thể ảnh hưởng đến giá cả. Trong trường hợp này, thị trường không được coi là cạnh tranh hoàn hảo.
- Tất cả người mua và người bán đều có thông tin đầy đủ về thị trường, bao gồm giá cả và chất lượng hàng hóa. Điều này đảm bảo mỗi doanh nghiệp chấp nhận giá chung trên thị trường.
- Các doanh nghiệp không gặp trở ngại và có tự do gia nhập hoặc rút lui khỏi ngành. Trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo, mọi người được tự do tham gia làm người mua hoặc người bán, tự do gia nhập thị trường và tham gia giao dịch với giá như thị trường hiện tại. Tương tự, không có rào cản ngăn cản bất kỳ ai trở thành người mua hoặc người bán trên thị trường hoặc rút lui khỏi thị trường.
Trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo, doanh nghiệp chấp nhận giá cả. Điều này có nghĩa là doanh nghiệp có thể bán tất cả sản phẩm mà họ sản xuất với mức giá hiện tại trên thị trường, đồng thời sự tăng hoặc giảm sản lượng của doanh nghiệp không ảnh hưởng đến mức giá chung.
Cần phân biệt giữa đường cầu thị trường và đường cầu của mỗi doanh nghiệp cụ thể.
Tại mọi mức sản lượng, doanh thu biên mà doanh nghiệp nhận được không thay đổi và bằng với giá cả (MR=P).
Trong phạm vi sản lượng của mình, khi một doanh nghiệp tăng hoặc giảm sản lượng, mức giá chung trên thị trường không thay đổi. Do đó, doanh thu mà doanh nghiệp thu được từ việc sản xuất và bán thêm một đơn vị sản phẩm là bằng với mức giá đó. Điều này đúng cho mọi mức sản lượng.
3.2. Thị trường độc quyền thuần túy
Thị trường độc quyền là một loại thị trường trong đó chỉ có một doanh nghiệp hoạt động và cung cấp một sản phẩm duy nhất mà không có sự thay thế cơ bản. Ví dụ, điện thoại là một sản phẩm độc quyền có chức năng truyền đạt thông tin, thắp sáng và xem vô tuyến.
Có một số nguyên nhân dẫn đến sự xuất hiện của thị trường độc quyền:
- Bằng sáng chế hoặc bản quyền: Một doanh nghiệp có thể đạt được vị trí độc quyền nhờ sở hữu bằng sáng chế hoặc bản quyền đối với sản phẩm hoặc quy trình công nghệ cụ thể.
- Kiểm soát các yếu tố đầu vào: Một doanh nghiệp có thể trở thành độc quyền khi nắm giữ toàn bộ nguồn cung cấp các nguyên liệu để sản xuất một sản phẩm cụ thể.
- Quy định của Chính phủ: Chính phủ có thể ủy thác cho một doanh nghiệp đặc biệt quyền bán hoặc cung cấp những loại sản phẩm hoặc dịch vụ nhất định.
- Độc quyền tự nhiên: Một số ngành sản xuất có tính kinh tế của quy mô, có nghĩa là khi quy mô tăng lên, chi phí trung bình sẽ giảm. Tính kinh tế của quy mô cho phép các doanh nghiệp lớn có lợi thế so với các doanh nghiệp nhỏ hơn. Vì vậy, tính kinh tế của quy mô trở thành một "rào cản tự nhiên" để xâm nhập thị trường.
Thị trường độc quyền có những đặc điểm sau:
- Vì chỉ có một doanh nghiệp độc quyền là nhà sản xuất duy nhất, nên đường cầu mà doanh nghiệp đối mặt cũng chính là đường cầu thị trường.
- Trong điều kiện độc quyền, để bán được số lượng hàng hóa nhiều hơn, giá bán sẽ giảm theo quy luật cầu. Vì lượng hàng hóa được bán thêm chỉ khi giá giảm, doanh thu cận biên luôn nhỏ hơn giá bán ở mọi mức sản lượng.
- Do không có đối thủ cạnh tranh, doanh nghiệp độc quyền thường có quyền lực thị trường lớn.
- Để tìm kiếm lợi nhuận, trong trường hợp người tiêu dùng khó có khả năng chuyển nhượng hàng hóa với nhau, doanh nghiệp độc quyền có thể áp dụng chiến lược phân biệt đối xử về giá.
3.3. Thị trường cạnh tranh không hoàn hảo
a. Cạnh tranh độc quyền
Cạnh tranh độc quyền là một thị trường trong đó có nhiều doanh nghiệp cạnh tranh bằng cách sản xuất và cung cấp hàng hóa và dịch vụ, và mỗi doanh nghiệp chỉ có khả năng kiểm soát giá cả của mình một cách độc lập.
Thị trường cạnh tranh độc quyền có hai đặc trưng quan trọng:
- Các doanh nghiệp cạnh tranh bằng cách tạo ra các sản phẩm có sự phân biệt (khác biệt so với sản phẩm của các doanh nghiệp khác). Các sản phẩm này có thể thay thế cho nhau ở mức độ cao, nhưng không hoàn toàn thay thế được. Nói cách khác, độ co dãn của cầu theo giá không là vô hạn, nhưng có giới hạn.
- Có sự tự do gia nhập và rời khỏi thị trường. Doanh nghiệp mới có thể dễ dàng gia nhập thị trường và các doanh nghiệp đã có thể dễ dàng rời khỏi thị trường nếu sản phẩm của họ không mang lại lợi nhuận.
Trong thị trường cạnh tranh độc quyền, mỗi doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm khác nhau, do đó đường cầu đối với từng doanh nghiệp có độ dốc xuống dưới về phía bên phải.
Điều này có nghĩa là nếu một doanh nghiệp tăng giá một chút, họ sẽ mất một ít khách hàng mà không phải là toàn bộ, và ngược lại, nếu họ giảm giá một chút, họ sẽ thu hút thêm một ít khách hàng mà không phải là toàn bộ khách hàng của đối thủ. Một doanh nghiệp cạnh tranh độc quyền sẽ sản xuất ở mức sản lượng mà chi phí cận biên bằng doanh thu cận biên.
b. Độc quyền tập đoàn
Độc quyền tập đoàn là một thị trường trong đó một số hãng sản xuất chiếm toàn bộ hoặc hầu hết nguồn cung của một loại sản phẩm hoặc dịch vụ cụ thể.
Có những đặc điểm sau:
- Một đặc điểm quan trọng của độc quyền tập đoàn là rào cản đối với sự gia nhập và rời khỏi thị trường khá lớn (như vốn đầu tư, công nghệ sản xuất).
- Sự tương phụ thuộc giữa các hãng tham gia thị trường là đặc điểm quan trọng nhất. Mỗi hãng xây dựng chính sách dựa trên sự quan sát các hành vi của đối thủ. Vì thị trường độc quyền tập đoàn chỉ có một số ít hãng, bất kỳ thay đổi nào về giá cả hay sản lượng của một hãng cũng sẽ ngay lập tức ảnh hưởng đến các hãng đối thủ.
- Trên thị trường độc quyền tập đoàn, một số hãng chia nhau phần lớn nguồn cung của thị trường. Tuy nhiên, tất cả các hãng đều mong muốn tăng lợi nhuận, chiếm tỉ trọng lớn hơn và điều đó dẫn đến sự gãy khúc của đường cầu.
Lời kết
Trên đây là những chia sẻ của chúng mình về Thị trường cũng như những thông tin xoay quanh thị trường. Hy vọng rằng những chia sẻ này sẽ hữu ích đối với bạn đọc. Để biết thêm nhiều thông tin bổ ích, hãy liên hệ đến chúng tôi.
Liên hệ : 1900633720
Bài viết tham khảo:
- Ngày:
