Thao túng tâm lý là gì? Cách nhận biết và phòng tránh

Thao túng tâm lý là gì? Cách nhận biết và phòng tránh

     Thao túng tâm lý là gì? Đây là một câu hỏi mà nhiều người quan tâm, bởi thao túng tâm lý là một hiện tượng phổ biến trong xã hội hiện đại, có thể xảy ra trong mọi mối quan hệ, từ gia đình, bạn bè, đến công việc, tình yêu. Hãy cùng tôi đi tìm hiểu về thao túng tâm lý và cách xử trí khi gặp người thao túng tâm lý nhé!

1. Thao túng tâm lý là gì?

     Thao túng tâm lý là việc lạm dụng tâm lý để ảnh hưởng quá mức đến người khác thông qua việc bóp méo tinh thần và thực hiện bạo hành tâm lý, cảm xúc nhằm mục đích chiếm đoạt quyền lực, kiểm soát, lợi ích hoặc đặc quyền của nạn nhân. Hành động này có thể xuất hiện trong mọi loại mối quan hệ, bao gồm bạn bè, tình yêu và cả gia đình.

     Việc phân biệt giữa ảnh hưởng xã hội tích cực và thao túng tâm lý có ý nghĩa quan trọng. Trong khi ảnh hưởng xã hội tích cực thường xuất phát từ sự trao đổi và tương tác xã hội mang tính xây dựng, thao túng tâm lý lại chỉ hướng đến lợi ích cá nhân một cách không lành mạnh. Những người thao túng tâm lý có ý định tạo ra sự mất cân bằng quyền lực, lợi dụng nạn nhân để đạt được mục tiêu và lợi ích riêng của họ.

2. Biểu hiện phổ biến của hành vi thao túng tâm lý

2.1 Hành vi gây hấn thụ động (passive-aggressive)

     Hành vi này xuất hiện khi người thao túng không chọn cách trực tiếp bày tỏ cảm xúc tiêu cực hoặc gặp vấn đề với người khác. Thay vào đó, họ sử dụng những phương tiện gián tiếp để thể hiện sự tức giận và làm suy yếu đối tác.

     Ban đầu, người thao túng tâm lý có thể đồng ý với một dự án hoặc kế hoạch, sau đó bắt đầu áp dụng cách gián tiếp để truyền đạt rằng họ không hài lòng, như:

     - Sử dụng sự hài hước, châm biếm, hoặc giữ im lặng khi gặp bạn.

     - Từ chối tham gia vào các cuộc trò chuyện mang tính xây dựng.

     - Cố ý gây lầm lạc hoặc trì hoãn trong việc thực hiện các hành động.

     - Thể hiện sự thất vọng hoặc không hài lòng mà không nói rõ vấn đề, thay vào đó, họ sử dụng thái độ để truyền đạt, tạo ra cảm giác thiếu tự tin, lo lắng, và căng thẳng cho đối tác.

     - Thể hiện sự phẫn nộ và chống đối một cách ngầm.

Những hành vi này là dấu hiệu của sự không hài lòng nhưng không được trực tiếp diễn đạt, tạo ra môi trường giao tiếp không lành mạnh và làm tăng căng thẳng trong mối quan hệ.

2.2 Bạo lực tâm lý (bắt nạt ở cả môi trường ảo và thực tế)

     Bạo lực tâm lý thường diễn ra thông qua việc sử dụng lời lẽ chỉ trích, đe dọa, và làm tổn thương người khác, đây là những hình thức bắt nạt bullying.

     Trong môi trường trực tuyến, bạo lực tâm lý có thể thể hiện qua việc lan truyền thông tin đồn đại xấu hoặc cố ý đánh bại danh dự của người khác. Hiện nay, tình trạng này trở nên phổ biến hơn trong bối cảnh sự phát triển của các công nghệ truyền thông và mạng xã hội. Nếu không có sự kiểm soát hợp lý đối với vấn đề này trên mạng, nhiều hậu quả đau lòng có thể ảnh hưởng đến nạn nhân, dẫn đến tình trạng trầm cảm và thậm chí có nguy cơ tự tử.

     Bắt nạt cấp độ quan liêu thường sử dụng các phương tiện pháp luật và thủ tục giấy tờ để áp đặt sức mạnh và gây tổn thương cho người khác hoặc phá hoại mục tiêu của họ.

     Bắt nạt trí tuệ là một hình thức khác, khi một số người tự phát ngôn là chuyên gia và ép buộc kiến thức của họ lên người khác. Điều này tạo ra cảm giác thiếu thông tin cho người khác, khiến họ phải phụ thuộc vào những người này. Thường xuyên, tình huống như vậy xảy ra trong lĩnh vực tài chính hoặc bán hàng.

2.3  Bóp méo sự thật (distortion-gaslight)

     Trong một số trường hợp, người thao túng tâm lý thường sử dụng chiến thuật đơn giản như nói dối hoặc giả vờ không biết về một vấn đề cụ thể.

     Một hình thức bóp méo sự thật khác, tinh tế hơn, là việc châm ngòi, tạo ra sự nghi ngờ trong tâm trí của nạn nhân về chính họ. Thông qua việc này, họ bắt đầu tự nghi ngờ, đặt ra những câu hỏi về động cơ, khả năng, và năng lực cá nhân, dẫn đến việc thể hiện sự do dự và thiếu quyết đoán trong quyết định của họ.

2.4  Sự tội lỗi và Sự Cảm Thông

     Những người dễ bị ảnh hưởng bởi cảm xúc thường xuyên trở thành đối tượng của tình trạng thao túng tâm lý mà họ thường không nhận biết. Những người thao túng thường tỏ ra như là nạn nhân hoặc nhắc nhở về những ơn huệ từ quá khứ, nhằm kích thích sự đáp trả hoặc sự đồng cảm và cảm thông từ người khác. Cuối cùng, họ thường có khả năng cao để đạt được những gì họ mong muốn.

2.5 Rút Lui (Phớt Lờ)

     Biểu hiện đơn giản nhất của hành vi thao túng tâm lý này thường là sự im lặng. Hành động phớt lờ và giữ im lặng thường được sử dụng như một cách để trừng phạt bạn.

     Người khác thường mong đợi sự khẳng định hoặc sự thân thiết, trong khi họ có ý định phớt lờ hoặc từ chối cung cấp điều đó. Hành động này tạo nên sự mất cân bằng quyền lực, khiến nạn nhân cảm thấy mong muốn quay lại sự gần gũi hoặc sự chấp nhận như trước đây.

2.6 So Sánh với Người Khác

     Những người thao túng thường sử dụng chiến thuật so sánh bạn với người khác. Điều này là một hình thức làm cho nạn nhân cảm thấy không an toàn và thiếu tự tin khi bị đặt vào tình huống so sánh. Họ thậm chí có thể đề cập đến hoặc thay thế người khác nhằm tạo ra áp lực cảm xúc hoặc áp lực từ các khía cạnh khác nhau trong cuộc sống của bạn.

2.7 Tạo Sự Thân Thiết, Gần Gũi Bất Thường

     Những người thực hiện hành vi thao túng tâm lý thường cố gắng xây dựng một mối quan hệ thân thiết với bạn. Tuy nhiên, mối quan hệ này thường phát triển nhanh chóng, mang tính giả tạo và không ổn định. Họ sử dụng lời khen và thể hiện tình cảm một cách cuồng nhiệt, một cách gọi là "love-bombing," để làm cho đối phương cảm thấy gần gũi.

3. Cách xử trí với những hành vi thao túng tâm lý

     Thao túng tâm lý có thể xuất phát từ các thành viên trong gia đình, đồng nghiệp, hoặc bạn bè. Hành vi này tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống. Nếu bạn thường xuyên trải qua thao túng tâm lý từ người khác và gặp đau khổ, đó có thể là một mối quan hệ độc hại, và quan trọng là nhận ra điều này, tìm cách giải quyết, và đưa ra quyết định bước ra khỏi mối quan hệ đó.

     Việc thay đổi hoặc ngăn chặn người thao túng tâm lý không phải lúc nào cũng dễ dàng. Nếu bạn thường xuyên phải đối mặt với hành vi này ở nơi làm việc hoặc trong gia đình, có thể bạn sẽ cần tự chủ động đối mặt với tình huống. Các cách tiếp cận có thể bao gồm việc tránh tiếp xúc với những người thể hiện tình cảm thái quá hay giả tạo, khẳng định ranh giới bản thân, thảo luận với người khác về thao túng tâm lý để nhận sự hỗ trợ, và tránh đưa ra quyết định vội vã để có thêm thời gian suy nghĩ tỉnh táo và lý trí, tránh những hối tiếc sau này.

     Việc nhận ra rằng bạn đang bị thao túng tâm lý là quan trọng vì nó giúp bạn nhận thức mình là nạn nhân và thực hiện các hành động cần thiết để bảo vệ tâm lý của mình. Đồng thời, nó giúp bạn loại bỏ bản thân khỏi những mối quan hệ không có lợi cho bạn.

     Thao túng tâm lý là gì? Đó là một hình thức sử dụng những kỹ thuật tâm lý để ảnh hưởng đến suy nghĩ, cảm xúc và hành động của người khác theo ý muốn của người thao túng. Để phòng tránh người thao túng tâm lý, bạn cần tăng cường ý thức về bản thân, giữ vững lập trường và quyết định của mình, thiết lập ranh giới cá nhân rõ ràng, tìm kiếm sự hỗ trợ từ những người tin cậy, và tránh tiếp xúc với người thao túng nếu có thể. Để cập nhật thêm các thông tin liên quan hoặc thông tin mới nhất các bạn có thể liên hệ với chúng tôi.

Liên hệ : 1900633720

Bài viết tham khảo:

Truyền thuyết là gì? Phân biệt truyền thuyết với cổ tích

Tổng đài Mobifone