Công nguyên là gì? Thời gian trước công nguyên tính như thế nào?

Công nguyên là gì? Thời gian trước công nguyên tính như thế nào?

     Công nguyên là gì? Đây là một câu hỏi mà nhiều người có thể chưa biết rõ hoặc còn nhầm lẫn. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm công nguyên, cách tính năm công nguyên, và sự khác biệt giữa công nguyên và trước công nguyên.

1. Khái niệm công nguyên

     Theo bách khoa toàn thư, khái niệm "Công Nguyên," thường được viết tắt là CN, là thuật ngữ dùng để đánh số năm trong Lịch Julius và Lịch Gregorius. Thuật ngữ này xuất phát từ tiếng Latinh thời Trung Cổ, được rút gọn từ Anno Domini (viết tắt là AD). Từ "Công Nguyên" trong tiếng Việt được mượn từ tiếng Trung, nói cụ thể là "Công lịch kỷ nguyên".

     Khái niệm Công Nguyên được đưa ra bởi tu sĩ Dionysius Exiguus vào khoảng thế kỷ 6, nhưng không phổ biến cho đến sau năm 800. Để tính ngày lễ Phục Sinh, không có năm 0 trong các lịch. Cách ghi này trong lịch Gregorian hiện nay là phổ biến nhất trên thế giới. Lịch Julius được giới thiệu bởi Julius Caesar vào năm 46 TCN và có hiệu lực từ năm 45 TCN, được sử dụng ít nhất từ thời Hipparchus. Lịch này có 365 ngày chia thành 12 tháng, với ngày nhuận thêm vào tháng 2 mỗi năm. Dù đã sử dụng đến thế kỷ 20, lịch này vẫn còn được dùng ở một số quốc gia Chính thống giáo. Tuy nhiên, do sự không chính xác với các sự kiện thiên văn, lịch này đã được cải cách vào năm 1582.

     Thay vào đó, lịch Gregorian, có độ chính xác cao hơn, được sử dụng rộng rãi toàn cầu ngày nay. Giáo hoàng Gregory XIII đã đưa ra bộ lịch này vào năm 1582, với 365 ngày, chia thành 12 tháng và mỗi 4 năm có một năm nhuận, ngày nhuận thêm vào tháng 2. Công Nguyên hay Công lịch kỷ nguyên (CN) là thuật ngữ để đánh số năm trong lịch Julius và lịch Gregory, đặt ra bởi tu sĩ Dionysius Exiguus. Khái niệm "Công Nguyên" xuất hiện từ thế kỷ VI nhưng chỉ trở nên phổ biến sau năm 800.

     "Công" đề cập đến những điều chung cho tất cả mọi người, trong khi "Nguyên" ám chỉ một kỷ nguyên hoặc một khoảng thời gian cụ thể. Do đó, "Công Nguyên" là khoảng thời gian mà mọi quốc gia trên thế giới bắt đầu sử dụng lịch chung. Để hiểu rõ hơn về Công Nguyên, cần nắm vững cách viết tắt và tên tiếng Anh của các thuật ngữ dưới đây:

     AD là tên viết tắt của Anno Domini (Kỷ nguyên Kito hay thuộc Kỷ nguyên của chúa), có nguồn gốc từ tiếng Latinh thời Trung Cổ.
BC là tên viết tắt của Before Christ, có nghĩa là trước công nguyên (TCN).

     Trong tiếng Anh, AD thường đặt trước số năm, trong khi BC luôn đặt sau số năm để giữ nguyên trật tự cú pháp (ví dụ: 68 AD, nhưng 68 BC).

     Chữ viết tắt AD còn được sử dụng sau các con số thế kỷ hoặc thiên niên kỷ.

     Có thuật ngữ thay thế là Kỷ nguyên Hiện tại (CE) và Trước Kỷ nguyên Hiện tại (BCE) để tránh sự liên quan đến Cơ đốc giáo.

2. Cách tính công nguyên

     Công Nguyên, hay còn gọi là Kỷ nguyên Công lịch, bắt đầu tính từ năm Chúa Giêsu được sinh ra, với năm 1 là năm bắt đầu công nguyên, tức là năm mà Giêsu ra đời. Khoảng thời gian trước khi Chúa Giêsu sinh ra được biểu thị là "Trước Công Nguyên" hoặc "Trước Kỷ nguyên Công lịch." Đối với việc ký hiệu năm, tiếng Hán được sử dụng với việc viết tắt là TCN, tương đương với việc sử dụng BC (before Christ) ở phương Tây. Hiện tại, việc đếm năm công nguyên vẫn tiếp tục.

     Năm công nguyên được tính như sau: Mỗi năm có 365 ngày, nhưng năm nhuận có 366 ngày. Một thiên niên kỷ bao gồm 1000 năm, một thế kỷ có 100 năm, và một thập kỷ có 10 năm. Ngày được chia thành 24 tiếng, mỗi tiếng có 60 phút và mỗi phút có 60 giây. Lịch công nguyên bắt đầu từ năm 1 công nguyên (1 CN). Các năm trước đó được ký hiệu là -1, -2, -3,... và thường được gọi là 1 TCN, 2 TCN, 3 TCN,...

     Để tính năm công nguyên, ta chỉ cần đếm số năm đã trôi qua kể từ năm 1 CN. Ví dụ, năm 2023 CN có nghĩa là đã qua 2023 năm kể từ năm 1 CN. Nếu muốn biết số tuổi của một sự kiện hay một nhân vật lịch sử trong công nguyên, ta chỉ cần trừ số năm xảy ra sự kiện hay sinh ra nhân vật đó cho số năm hiện tại. Ví dụ, Hồ Chí Minh sinh vào năm 1890 CN, vậy thì tuổi của ông vào năm 2023 CN là 2023 - 1890 = 133 tuổi.

3. Thời gian trước công nguyên là gì?

     Theo thông tin hiện có, lịch Gregorian dựa trên năm sinh của Chúa Giêsu được coi là năm 1, và các năm tiếp theo được đánh số kèm theo AD hoặc CE, trong khi các năm trước đó có kèm theo BC hoặc BCE. Kỷ nguyên chung (CE) và Trước kỷ nguyên chung (BCE) là các ký hiệu thay thế cho AD và BC được sử dụng rộng rãi trên thế giới. Cả hai hệ thống ký hiệu này có tương đương về mặt số, ví dụ "2022 CE" và "AD 2022" đều chỉ cùng một năm.

     Không thể xác định chính xác số năm trước công nguyên vì không ai biết trước năm 1 có bao nhiêu năm. Nên, TCN (Trước Công nguyên) chỉ là những năm trước khi Chúa Giêsu ra đời, và Công nguyên tính từ năm 1 đến hiện tại, trong đó chúng ta đang sống.

     Dựa trên trục số, những năm trước khi Chúa Giêsu sinh ra có thể được coi là âm vô cùng, vì không có cơ sở chắc chắn để xác định số năm đó. Quá trình phát triển của con người từ đời sống nguyên thủy đến cộng đồng là một quá trình lâu dài, và các nghiên cứu vẫn đang tìm kiếm bằng chứng nhưng không thể xác định được cụ thể về số năm trước công nguyên. Các nền văn minh cổ đại có sức mạnh ghê gớm đã chịu ảnh hưởng từ thời gian, và không có cơ sở nào chắc chắn về thời gian đó.

4. Thời gian sau công nguyên là gì?

     Năm 525, Dionysius Exiguus sáng tạo hệ thống niên đại Anno Domini để đánh số các năm trong bảng Lễ Phục sinh của mình, thay thế kỷ nguyên Diocletian do ông coi là kỷ nguyên của một bạo chúa gây hại cho Cơ đốc giáo. Ông liên kết năm "nay" với thời kỳ chấp chính của quan chấp chính Probus Junior, tức là 525 năm "kể từ khi nhập thể của Chúa Giêsu Kitô."

     Người ta thường hiểu lầm rằng Công nguyên là năm Giêsu ra đời, nhưng thực tế, Công nguyên là kỷ nguyên bắt đầu từ năm được cho là Chúa Giêsu ra đời trở về sau. Dionysius ngụ ý rằng sự nhập thể của Chúa Giêsu xảy ra trước đó 525 năm, mặc dù ông không chỉ ra năm cụ thể. Ông không liên kết niên đại của mình với bất kỳ hệ thống nào khác và không giải thích ngày cụ thể.

     Không có ý nghĩa "sau Công nguyên" vì Công nguyên chỉ kết thúc khi người ta quyết định kết thúc nó. Mặc dù thuật ngữ "sau công nguyên" hay viết tắt SCN thường được sử dụng, nhưng cần nhớ rằng không có khái niệm chính thức về thời kỳ này.

     Công nguyên và trước công nguyên là hai khái niệm quan trọng trong việc hiểu biết lịch sử và văn hóa của nhân loại. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn có cái nhìn rõ hơn về công nguyên là gì, cách tính năm công nguyên, và sự khác biệt giữa công nguyên và trước công nguyên. Cảm ơn bạn đã đọc bài viết này! Để cập nhật thêm các thông tin liên quan hoặc thông tin mới nhất các bạn có thể liên hệ với chúng tôi.

Liên hệ : 1900633720

Bài viết tham khảo:

Tìm hiểu về tuyến đường thương mại lịch sử mang tên "Con đường tơ lụa"

Tổng đài Samsung