Nhận thức là gì? Bản chất và vai trò của nhận thức
Nhận thức là gì? Bản chất và vai trò của nhận thức? Nhận thức là gì trong triết học? Các giai đoạn của quá trình nhận thức? Nhận thức là gì trong triết học?,...
-
Sửa nội dung -
Hỗ trợ -
- Đánh giá bài viết
Nhận thức là gì? Bản chất và vai trò của nhận thức
Nhận thức là thuật ngữ vô cùng quen thuộc trong cuộc sống hiện nay. Thế nên nó có vai trò vô cùng quan trọng đối với mỗi người. Hãy cùng với chúng tôi tìm hiểu xem nhận thức là gì? Các giai đoạn, vai trò của nhận thức?
1. Nhận thức là gì?
Có nhiều định nghĩa về khái niệm "nhận thức". Dưới đây là một số định nghĩa mà chúng mình đã tổng hợp:
- Nhận thức được xem là quá trình hoặc hành động tiếp thu kiến thức và hiểu biết thông qua kinh nghiệm tích lũy, suy nghĩ và giác quan. Quá trình này bao gồm việc tiếp nhận tri thức, sự chú ý, ghi nhớ thông tin, ước lượng, tính toán, đưa ra quyết định, lĩnh hội và sử dụng ngôn ngữ.
- Wikipedia định nghĩa nhận thức là một hiện tượng biện chứng trong ý thức con người, giúp con người tiến gần hơn đến hiện thực khách quan.
- Theo chủ nghĩa Mác - Lênin, nhận thức được coi là một khái niệm trừu tượng. Nó là quá trình phản ánh biện chứng của thực tại khách quan vào bộ não con người, có tính tích cực, năng động, sáng tạo và dựa trên thực tiễn.
2. Các giai đoạn của nhận thức là gì?
Theo quan điểm tư duy biện chứng, quá trình nhận thức của con người diễn ra từ mức độ sinh động đến trừu tượng, sau đó mới quay trở lại thực tiễn. Quá trình này được thực hiện thông qua các giai đoạn từ đơn giản đến phức tạp, từ bên ngoài vào trong, từ mức độ thấp đến cao. Dưới đây là mô tả các giai đoạn của nhận thức:
2.1. Nhận thức cảm tính
Nhận thức cảm tính là giai đoạn đầu tiên trong quá trình nhận thức, nó được phản ánh thông qua cảm giác và tri giác. Con người sử dụng các giác quan của mình để tác động lên sự vật và hiện tượng nhằm nắm bắt thông tin về chúng. Nhận thức cảm tính có ba hình thức chính:
- Cảm giác: Nguồn gốc của mọi sự hiểu biết, là kết quả của sự chuyển hóa các kích thích từ bên ngoài thành ý thức. Cảm giác dựa trên các giác quan của con người.
- Tri giác: Tổng hợp và phản ánh rộng hơn cảm giác. Tri giác ghi nhận thông tin về sự vật và hiện tượng một cách đa dạng và phong phú hơn. Nó bao gồm các thuộc tính đặc trưng và thuộc tính không đặc trưng của sự vật và hiện tượng.
- Biểu tượng: Phản ánh nhận thức dựa trên sự hình dung và ghi nhớ sự vật và hiện tượng mà không cần có tác động trực tiếp vào giác quan. Biểu tượng bao gồm yếu tố trực tiếp và gián tiếp.
2.2. Nhận thức lý tính
Nhận thức lý tính phản ánh bản chất bên trong của sự vật và sự việc. Nó phản ánh một cách trừu tượng và tổng quát thông qua các hình thức như khái niệm, định nghĩa và suy luận. Nhận thức lý tính cũng có ba hình thức chính:
- Khái niệm: Phản ánh các đặc tính bản chất của sự vật và sự việc. Khái niệm là kết quả của quá trình khái quát và tổng hợp các đặc điểm và tính chất của sự vật và sự việc.
- Phán đoán: Dùng để kết nối các khái niệm với nhau để khẳng định hoặc phủ định một tính chất nào đó của đối tượng. Phán đoán bao gồm phán đoán đơn nhất, phán đoán đặc thù và phán đoán phổ biến.
- Suy luận: Dùng để kết nối các phán đoán với nhau và rút ra phán đoán chính xác nhất. Suy luận cũng có chức năng phát hiện tri thức mới một cách nhanh chóng và chính xác.
Ngoài hai giai đoạn trên, nhận thức còn trải qua một giai đoạn nhỏ khác, đó là nhận thức trở về thực tiễn. Ở giai đoạn này, tri thức được kiểm nghiệm để xác định tính đúng hay sai. Sau đó, thực tiễn được đánhgiá trị dựa trên tiêu chuẩn của chân lý, cơ sở động lực và mục đích của nhận thức.
3. Phân loại nhận thức là gì?
Theo chủ nghĩa duy vật của Mác - Lênin, nhận thức có thể được phân loại dựa trên hai đặc điểm cơ bản sau:
3.1. Nhận thức cơ bản
- Nhận thức kinh nghiệm: Là loại nhận thức hình thành từ việc quan sát trực tiếp các sự vật và hiện tượng trong tự nhiên, xã hội hoặc qua các thí nghiệm khoa học. Kết quả của nhận thức kinh nghiệm là tri thức kinh nghiệm, bao gồm tri thức kinh nghiệm thông thường và tri thức kinh nghiệm khoa học.
- Nhận thức lý luận: Là loại nhận thức gián tiếp, trừu tượng và khái quát về bản chất và quy luật của sự vật và hiện tượng. Nó không dựa trên quan sát trực tiếp mà dựa trên việc suy luận và lý luận về các quan hệ tất yếu của sự vật và hiện tượng.
3.2. Tính tự phát và tự giác
- Nhận thức thông thường: Là loại nhận thức được hình thành tự phát, trực tiếp từ hoạt động của con người. Nó phản ánh đặc điểm và các sắc thái khác nhau của sự vật và hiện tượng.
- Nhận thức khoa học: Là loại nhận thức được hình thành tự giác và gián tiếp từ các quan hệ tất yếu của sự vật và hiện tượng. Nhận thức khoa học đóng vai trò quan trọng trong đời sống thực tiễn, đặc biệt là trong lĩnh vực khoa học và công nghệ.
Cả hai loại nhận thức trên là những quá trình khác nhau, nhưng chúng có mối quan hệ biện chứng với nhau. Sự kết hợp và tương tác giữa hai loại nhận thức này mang lại kết quả tích cực trong quá trình nhận thức của con người.
4. Bản chất của nhận thức là gì
Bản chất của nhận thức là những thuộc tính và đặc điểm vốn có bên trong quá trình nhận thức. Theo nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin, bản chất của nhận thức dựa trên các nguyên tắc sau:
- Thừa nhận sự tồn tại khách quan của thế giới vật chất, độc lập với cảm giác, tư duy và ý thức của con người.
- Thừa nhận năng lực nhận thức thế giới của con người, rằng không có giới hạn nào trong việc biết được.
- Quá trình phản ánh hiện thực khách quan vào ý thức con người là một quá trình biện chứng, tích cực, tự giác và sáng tạo.
- Thực tiễn là cơ sở chủ yếu và trực tiếp nhất của nhận thức, là mục đích của nhận thức và tiêu chuẩn để kiểm tra tính chân lý của nhận thức.
5. Vai trò của nhận thức là gì?
Nhận thức đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống con người, giúp họ hiểu rõ về cái riêng và cái chung, hiểu về hiện tượng và bản chất của sự vật và sự việc. Nhờ nhận thức, con người có thể có kiến thức đúng đắn, đầy đủ và chính xác về bản chất của sự vật và hiện tượng.
Ngoài ra, nhận thức còn mang đến cho con người một lượng tri thức đáng kể và tích lũy được nhiều kinh nghiệm quý báu trong cuộc sống. Con người từng bước hiểu rõ các nguyên lý, định nghĩa và khái niệm trong thế giới quan của mình.
Lời kết
Trên đây là những chia sẻ của chúng mình về nhận thức là gì? Bản chất và vai trò của nhận thức. Hy vọng rằng những chia sẻ này sẽ hữu ích đối với bạn đọc. Để biết thêm thông tin hay và bổ ích, hãy liên hệ đến chúng tôi.
Liên hệ : 1900633720
Bài viết tham khảo:
- Ngày:
