Cháu đích tôn là gì? Các trách nhiệm của cháu đích tôn là gì?

Cháu đích tôn là gì? Các trách nhiệm của cháu đích tôn là gì?

     Cháu đích tôn là cụm từ được sử dụng từ thời xa xưa, trong đời sống của người dân Việt Nam. Tuy nhiên, theo như quy định của pháp luật, các trách nhiệm hay quyền lợi của con cháu trong nhà lại không hề được phân biệt. Do đó, cháu đích tôn là gì? Cháu đích tôn có trách nhiệm hay quyền lợi gì trong quy định thừa kế?

1. Cháu đích tôn là gì?

     Cháu đích tôn là con trai trưởng của người trưởng nam Theo từ điển Hán Nôm. Tất cả Các thuật ngữ này xác định vị trí trong dòng họ theo thứ tự sinh ra. Người con trưởng được coi là trụ cột của gia đình và chịu trách nhiệm cho các công việc chung trong dòng họ.

     Theo quan niệm dân gian, "Cháu đích tôn" hay còn được gọi là "đế lư hương". Từ "đế lư hương" ám chỉ cái chén đế (chén thờ cúng) được sử dụng để thờ cúng ông bà và tổ tiên. Điều này ám chỉ đến cháu trai đầu tiên của người con trai trưởng trong gia đình. Cháu trai này được kỳ vọng sẽ tiếp tục thờ cúng ông bà và tổ tiên bằng hương hỏa và hương khói. Trong khi đó, con gái lớn thường sẽ kết hôn và không chịu trách nhiệm về việc thờ cúng.

     Quan niệm này đã được hình thành và truyền qua nhiều thế hệ. Dần dần, nó đã tạo ra những suy nghĩ cứng nhắc và tạo ra áp lực phải có con trai trong gia đình.

     Trong trường hợp người con trai trưởng hoặc người con trai đầu không sinh được con trai, người con trai tiếp theo nếu sinh ra một cậu bé, thì cậu bé đó được xem là "cháu đích tôn". Điều này ngụ ý rằng cháu trai này sẽ đảm nhận trách nhiệm thay thế. Trong quá khứ, cháu đích tôn cũng được đối xử ưu ái hơn trong các quyền lợi.

*Thuật ngữ Cháu đích tôn trong giai đoạn hiện nay:

     Quan điểm về "cháu đích tôn" đã hình thành từ xa xưa và vẫn tồn tại cho đến ngày nay. Nó liên quan đến các quan niệm về việc đảm nhận vai trò trọng yếu và lãnh đạo trong một gia đình. Những người con trai được nuôi dạy, ưu tiên và nhận được sự đào tạo tốt hơn. Mọi thành viên trong gia đình mong muốn có thể dựa vào họ và họ sẽ đảm nhận các trách nhiệm quan trọng trong gia đình.

     "Cháu đích tôn" do đó có trách nhiệm, vai trò và trọng trách đặc biệt. Họ phải đối mặt với áp lực và trọng trách lớn khi đứng đầu và đại diện cho tất cả mọi người. Thuật ngữ này mang theo một sự nặng nề và áp lực lớn trong thời kỳ phong kiến và thế kỷ 20. Tuy nhiên, hiện nay, với sự tiến bộ của nguyên tắc bình đẳng giới, thuật ngữ này dần dần không được nhắc đến nhiều.

2. Trách nhiệm của cháu đích tôn:

     Cháu đích tôn được thể hiện ý nghĩa ngay trong tên gọi, với vai trò quan trọng trong việc thờ cúng tổ tiên và quyết định các vấn đề chung trong gia đình. Họ là người tiếp nối tông đường và được dạy dỗ về quản lý và tháo vát để đại diện cho gia đình trong các công việc chung. Cháu đích tôn có tiếng nói, uy tín và sức mạnh trong gia đình.

     Đặc biệt, trong các gia đình người Việt xưa, việc sinh được cháu trai là cần thiết để thờ cúng ông bà tổ tiên. Chỉ khi có cháu trai, hương khói mới được thắp vào các ngày lễ, ngày dỗ, ngày tết, và những dịp khác. Đây là những tư duy không tiến bộ trong xã hội và đã bắt đầu thay đổi trong nhận thức của con người trong những năm gần đây. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng nó vẫn còn tồn tại trong các tục lệ phong kiến lâu đời của nước ta.

     Theo quan niệm dân gian, cháu đích tôn sẽ sống cùng ông bà và cha mẹ. Họ được giao trọng trách quản lý gia đình và đại diện cho gia đình trong các vấn đề chung và công việc chung. Nhà của cháu đích tôn là nơi cha mẹ và ông bà để lại, cũng là nơi tổ chức các cuộc họp gia đình nhân dịp giỗ, tết và các lễ lớn khác. Nhà cũng được sử dụng làm nhà thờ, và cháu đích tôn có trách nhiệm thờ cúng ông bà tổ tiên.

3. Cháu đích tôn có được hưởng thừa kế theo di chúc?

     Di chúc được để lại của những người đã mất, nhằm xác định được hưởng di sản theo ý nguyện của người đã mất.

*Theo Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015:

“Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết”.

     Các tài sản để lại có giá trị và người mất muốn chỉ định người được quyền quản lý và sử dụng tài sản của mình. Điều này là tâm nguyện của họ và được công nhận bởi pháp luật.

     Trong gia đình, cháu đích tôn là đối tượng cháu trai cả và có vai trò đặc biệt với ông bà nội. Trong trường hợp ông hoặc bà nội để lại một di chúc tuân thủ đầy đủ các điều kiện theo Điều 630 của Bộ luật dân sự 2015 và di chúc đó quy định rõ rằng cháu đích tôn được hưởng một phần tài sản cụ thể, thì cháu đích tôn sẽ được hưởng thừa kế theo di chúc và được công nhận bởi pháp luật.

     Trong trường hợp đó, cháu đích tôn có đầy đủ quyền lợi theo quy định để nhận di sản thừa kế, miễn là đảm bảo các quyền lợi chia thừa kế cho các đối tượng thuộc hàng thừa kế theo quy định của pháp luật.

     Cháu đích tôn cũng có quyền từ chối nhận di sản theo Điều 620 của Bộ luật dân sự 2015, miễn là không trốn tránh thực hiện các nghĩa vụ tương ứng theo quy định.

*Lưu ý trong trường hợp quản lý di sản vào việc thờ cúng: 

     Theo quy định tại khoản 1 Điều 645 của Bộ luật Dân sự 2015, phần di sản dùng vào việc thờ cúng không được chia thừa kế. Điều này có nghĩa là phần di sản đó không được phân chia và chia sẻ cho các thừa kế khác.

     Ngoài ra, di sản được sử dụng để đảm bảo mục đích và ý nghĩa thờ cúng trong gia đình chung. Điều này có nghĩa là các thành viên trong gia đình đều có quyền được sử dụng di sản này để phục vụ mục đích chung, và cháu đích tôn đóng vai trò quản lý và chăm sóc di sản này thay mặt cho gia đình.

*Các di sản này được cháu đích tôn quản lý trong các trường hợp:

     Trong trường hợp ông bà chỉ định cháu đích tôn là người quản lý di sản thờ cúng trong di chúc, ông bà mong muốn rằng cháu đích tôn sẽ được phụ trách và chăm sóc di sản theo ý nguyện sau khi ông bà qua đời.

     Tuy nhiên, nếu cháu đích tôn không tuân thủ đúng di chúc hoặc không đồng ý với thỏa thuận của những người thừa kế khác, những người thừa kế có quyền ủy quyền cho một người khác quản lý phần di sản dùng cho việc thờ cúng. Điều quan trọng là phải đảm bảo rằng di sản được quản lý và sử dụng theo đúng mục đích thờ cúng. Không ai có quyền vi phạm hoặc thay đổi di nguyện đó, kể cả cháu đích tôn.

     Trong trường hợp người để lại di sản không chỉ định người quản lý, cháu đích tôn được những người thừa kế cử làm người quản lý di sản thờ cúng.

     Nếu tất cả những người thừa kế theo di chúc đều đã qua đời, phần di sản dùng để thờ cúng sẽ thuộc về cháu đích tôn nếu cháu đích tôn đang giữ vai trò người quản lý di sản đó. Những quy định này đảm bảo quyền lợi và trách nhiệm tương ứng của các bên liên quan. Đồng thời, chúng cũng đảm bảo việc thực hiện đúng ý nguyện của người đã qua đời.

4. Cháu đích tôn có được hưởng thừa kế theo pháp luật?

     Thừa kế pháp luật là việc bạn phải xác định quyền, phân chia di sản thừa kế theo đúng như quy định của pháp luật.

*Theo Điều 649 Bộ luật Dân sự 2015:

“Thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định”.

     Cháu đích tôn sẽ được thừa kế theo pháp luật xác định khi đủ các điều kiện về di chúc, di sản thừa kế. Nếu như trong trường hợp ông bà nội không để lại di chúc cho cháu đích tôn thì di sản của họ sẽ được áp dụng thừa kế theo pháp luật quy định tại điều 651 và điều 652 Bộ luật dân sự năm 2015.

Lời kết

     Trên đây là những chia sẻ của chúng mình về cháu đích tôn là gì cũng như những trách nhiệm của cháu đích tôn. Hy vọng rằng những thông tin này sẽ hữu ích đối với bạn đọc. Để biết nhiều thông tin hay và bổ ích, hãy liên hệ đến chúng tôi.

Liên hệ : 1900633720

Bài viết tham khảo:

Chức danh là gì? Vai trò của chức danh trong cuộc sống

Tổng đài Bankplus