Vì sao bồ câu biết đưa thư?

Vì sao bồ câu biết đưa thư?

     Khả năng đưa thư của bồ câu đã được biết đến từ thời Ai Cập cổ đại, thế nhưng mãi gần đây bí mật về nó mới được khám phá. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về vì sao bồ câu biết đưa thư ngay tại dưới bài viết dưới đây nhé!

1. Lịch sử

     Một cái nhìn qua lịch sử sẽ cho thấy rằng bồ câu đưa thư (homing pigeon) đã được sử dụng từ lâu đời trong cuộc sống của con người. Ngay từ thời Ai Cập cổ đại cách đây 3000 năm, loài chim này đã được sử dụng. Julius Caesar (100-44 TCN), một vị tướng vĩ đại của La Mã cổ đại, cũng đã sử dụng bồ câu để truyền tin. Người Hy Lạp cổ đại cũng sử dụng bồ câu để đưa tin tức về các kỳ thể thao Olympic. Trong Thế chiến I và II, quân đội các quốc gia cũng sử dụng bồ câu để chuyển thư từ chiến trường.

     Trong lịch sử của Việt Nam, danh tướng Trần Nguyên Hãn, trong đội quân chống lại đế quốc Minh của vua Lê Thái Tổ (Lê Lợi), cũng đã sử dụng bồ câu để truyền tin. Điều này đã làm cho hình ảnh ông được tượng trưng bằng việc ông cưỡi ngựa và cầm một con chim bồ câu. Trước đây, tượng của ông được đặt tại bùng binh Quách Thị Trang, đối diện chợ Bến Thành. Hiện nay, tượng đã được di dời đến công viên Phú Lâm, Quận 6 để giải phóng mặt bằng cho việc xây dựng tuyến đường sắt Metro số 1.

2. Đặc tính

     Trong quá khứ, con người đã thuần hóa chim bồ câu núi và mang chúng về nuôi, cung cấp thức ăn và nơi làm tổ. Theo nhiều năm quan sát và nghiên cứu, người ta nhận thấy rằng chim bồ câu luôn bay về tổ sau khi đi kiếm thức. Điều này đã truyền cảm hứng cho con người tạo ra phương pháp sử dụng chim bồ câu để chuyển thư, được gọi là homing pigeon - nghĩa là chim bồ câu luôn bay về nhà.

     Chim bồ câu có khả năng tìm đường về nhà ở khoảng cách lên đến 1800km và chúng có tốc độ bay đáng kinh ngạc. Tốc độ bay trung bình của chúng là 80km/h và khi cần, chúng có thể đạt tốc độ tối đa từ 140-150km/h để vượt qua thời tiết xấu hoặc trốn khỏi nguy hiểm.

     Khác với chim cú mèo trong truyện Harry Potter có thể gửi thư trực tiếp đến người nhận ở bất kỳ đâu, chim bồ câu đưa thư chỉ có khả năng bay về tổ của chúng. Để gửi thư, người ta bỏ chim bồ câu vào một lồng và mang theo. Khi cần chuyển tin, người ta sẽ đính thư vào chân của chim bồ câu và thả nó đi. Chim sẽ tự tìm đường bay về tổ và người nhận ở nhà sẽ lấy thư ra. Để tăng khả năng thành công, người ta có thể gửi cùng một nội dung thư cho nhiều con chim, để đảm bảo rằng ít nhất một con sẽ đến đích, tránh trường hợp một con bị bắn trên đường.

     Điều quan trọng là khi gửi thư bằng chim bồ câu, chúng chỉ có khả năng đưa thư về tổ của chúng, không thể gửi thư đến các điểm A, B, C theo ý muốn. Qua quá trình huấn luyện, chim bồ câu đưa thư có khả năng tự tìm đường về tổ của chúng, ngay cả khi cách xa hàng ngàn km, bất chấp nguy hiểm từ chim săn hoặc cần dừng lại để nạp năng lượng. Chúng vẫn có thể an toàn bay về nhà.

3. Giải mã chim bồ câu

     Mặc dù đã sử dụng chim bồ câu để chuyển thư trong hàng ngàn năm, nhưng con người vẫn chưa hiểu rõ hoàn toàn vì sao loài bồ câu có thể tìm đường về nhà dù cách xa hàng ngàn cây số. Qua nghiên cứu, đã có một số giả thiết được đưa ra để giải thích hiện tượng này:

     Giả thiết về cơ chế La bàn: Loài vật không sử dụng GPS như con người, nhưng chim bồ câu có một "la bàn" bên trong cơ thể. Mặc dù chúng không nhận biết các hướng như Đông, Tây, Nam, Bắc, nhưng cơ chế này có thể giúp chúng xác định Mặt trời để biết hướng của nhà mình và chim bồ câu có thể xác định được hướng bay cần thiết để tìm về tổ.

     Giả thiết về từ trường và âm thanh: Các loài vật có khả năng cảm nhận từ trường của Trái đất và chim bồ câu cũng không ngoại lệ. Các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng mỏ của bồ câu chứa một lượng sắt, giúp chúng nhạy bén với từ trường của Trái đất. Ngoài ra, tai của chúng còn có khả năng nghe các âm thanh tần số thấp mà tai người không thể nghe được (dưới 20Hz). Não của chim bồ câu cũng có khả năng ghi nhớ âm thanh quen thuộc như tiếng các con vật trong khu vực, tiếng cây, tiếng sóng.

     Giả thiết về bản đồ: Nhờ khả năng bay cao, chim bồ câu có thể có tầm nhìn rộng và so sánh các địa điểm có đặc điểm đặc trưng. Chúng có khả năng ghi nhớ thông tin này trong não mình để dễ dàng xác định vị trí. Ví dụ, khi nhìn thấy tòa nhà Bitexco, chúng có thể nhận biết rằng đó là Quận 1, hoặc khi nhìn thấy tòa nhà Landmark81, chúng biết rằng đó là Bình Thạnh. Thậm chí, khi nhìn thấy Đài truyền hình, chúng có thể biết rằng sắp có chương trình Tìm người lạc.

     Tuy vẫn còn nhiều điều chưa được hiểu rõ, nhưng những giả thiết trên đây đã cung cấp một cái nhìn sơ bộ về cách chim bồ câu có thể tìm đường về nhà dù xa hàng ngàn cây số.

4. Cách huấn luyện

     Trong quá trình huấn luyện chim bồ câu, phương pháp dạy dỗ có thể thay đổi tùy theo thời gian và mục đích sử dụng, nhưng các phương pháp cơ bản vẫn được sử dụng cho đến ngày nay.

     Tổ: Tổ là yếu tố quan trọng nhất trong việc huấn luyện chim bồ câu. Đó là nơi chim bồ câu có một sự kết nối mật thiết trong suốt cuộc đời, nơi chúng được cung cấp thức ăn, nước và nghỉ ngơi qua đêm. Một số người huấn luyện sử dụng cửa sập để ngăn chim bồ câu tự do bay ra ngoài, nhằm hạn chế việc những con chưa có đôi bị dụ dỗ bỏ tổ theo chim bồ câu khác.

     Tập luyện: HLV sẽ nhốt chim bồ câu trong lồng và đưa chúng đi xa tổ, sau đó thả chim để tự tìm đường bay về. Quá trình này được lặp lại nhiều lần trong tuần, và mỗi lần thả chim ở một địa điểm khác nhau và tăng dần khoảng cách thêm 5-10km. Mục đích là để chim học cách bay theo các đường và ghi nhớ các địa điểm để định vị đường về nhà. Khi chim có thể bay về từ khoảng cách 80-100km, có thể coi là thành công.

     Điểm dừng chân: Đối với các hành trình xa, HLV có thể tạo ra điểm dừng chân giữa đường để chim có thể ghé đó, nạp năng lượng và dưỡng sức trước khi tiếp tục bay về nhà. Điểm dừng chân này không phải là tổ của chim, mà chỉ là một trạm dừng chân cung cấp thức ăn và nước uống.

     Đem thư: Để chuyển thư, có thể cột thư lên chân chim hoặc sử dụng một balô tự chế được gắn trên lưng chim để chứa thư. Tuy nhiên, "hòm thư" này phải được thiết kế sao cho không gây cản trở khi chim bồ câu bay và đậu. Có thể sử dụng chất liệu chống nước để đảm bảo thư không bị ướt khi chim phải bay trong thời tiết mưa.

Lời kết